Onbegrijpelijk kwaad

'Onbegrijpelijk kwaad' is een cultuur- en mediafilosofisch onderzoek naar de verbijstering die volgde op de kortstondige ontsnapping van kindermoordenaar Marc Dutroux op 23 april 1998. De constructie van de verslaggeving wordt blootgelegd aan de hand van een kwalitatieve inhoudsanalyse van krantenberichten en televisieprogramma's. De reacties op Dutroux als 'ster van het kwaad' en zijn ontsnapping laten zien dat het publiek verbijsterd was: het kon de nieuwsberichten over deze misdadiger nauwelijks bevatten. Die verbijstering wordt verklaard met het op Kant gebaseerde 'cultureel sublieme'. In plaats van een ervaring van een singulier object, zoals bij Kant, is het cultureel sublieme de ervaring van de grenzen van het menselijk bevattingsvermogen als gevolg van excessieve discoursen. Nadat de berichtgeving over Dutroux verbijstering heeft opgeroepen, worden de getoonde verschrikkingen alsnog dragelijk gemaakt in de media. Dat gebeurt door de verschrikkingen op afstand te plaatsen door een houding van morele superioriteit aan te nemen. In de betekenis die Dutroux dan krijgt, zien we dat de media kunnen fungeren als 'verwerkers' van grote verschrikkingen. De bevindingen uit dit onderzoek vormen zodoende een waardevolle aanvulling op mediatheorieën over betekenisgeving. Rob Leurs is werkzaam bij de afdeling Media & Cultuur van de Universiteit van Amsterdam en het Instituut voor Media en Re/Presentatie van de Universiteit Utrecht. Zijn interessegebieden zijn publieke meningsvorming, mediatheorie (met name cultural studies) en nieuws & actualiteiten.